Ayten Kuyululu Ürkmez (1930-2019)

​

Ayten Kuyululu Ürkmez, 1930 yılında İstanbul’da hayata geldi. Devlet Konservatuarını bitiren Kuyululu Ürkmez, ilk oyunculuk deneyimini “Sahte Nikah” filminde rol alarak yaşadı. 1955 yılında Devlet Opera ve Balesinde, opera sanatçısı olarak çalışmaya başladı. Dormen Tiyatrosunda oyunculuk yapan yönetmen, 1961 yılında çekilen “Küçük Dünya” filminin senaryosunu kaleme aldı. Daha sonra İsveç’e taşınan Ürkmez, burada “Dışarıdakiler” (1970) adlı filmi çekerek ilk yönetmenlik deneyimini yaşadı. Filmde İsveç’te Türk göçmen olarak yaşayan Seçkin’in yaşadığı problemler ele alınmaktadır. Kuyululu Ürkmez’e göre İsveç’te çekilen ilk göç filmidir. 

1971 yılında İsveç’ten Avustralya’ya göç eden Kuyululu Ürkmez, Avustralya Sanat Konseyi’nin desteğiyle “A Handful Of Dust” (1974) ve “The Golden Cage” (1975) filmlerini çekti. “The Golden Cage” filmi Ürkmez’in, tek uzun metrajlı filmidir. “A Handful Of Dust”, Sidney Film Festivali’nde kısa film dalında “Büyük Birlik” ödülünü kazandı. Kuyululu Ürkmez, filmlerinde yabancı ülkede yaşayan göçmenlerin sorunlarını ele alırken, kadın karakterleri kendi ayakları üzerinde durabilen güçlü kadınlar olarak tasvir etti. 1989 yılında Avustralya’daki cezaevlerinde yaşayan Türklerle görüşme yaparak hazırladığı belgeseli olan “Suçlu mu Piyon mu?” filmini çekti. Avustralya’ya yönelik eleştiriler bulunduğu için belgesel, anlaşmalara rağmen yayınlanmadı. İlk kez 2002 yılında 14. Ankara Film Festivali’nde izleyiciyle buluştu. Yönetmen, 31 Mayıs 2019’da Avustralya’da hayatını kaybetti. 

 

Senarist Filmografisi

Bir Avuç Toz (A Handful of Dust), 1974, Yönetmen: Ayten Kuyululu Ürkmez, Senaryo: Ayten Kuyululu Ürkmez, Oyuncular: Ayten Kuyululu Ürkmez ve İlhan Kuyululu.

The Golden Cage, 1975, Yönetmen: Ayten Kuyululu Ürkmez, Senaryo: Ayten Kuyululu Ürkmez, Oyuncular: Ron Haddrick, İlhan Kuyululu, Sait Memisoflu, Anne Scott, Kate Sheil.

 

Ödülleri: 

Bir Avuç Toz (1974)

Sidney Film Festivali Kısa Film Dalı (1974) “Büyük Birlik Ödülü” (Ayten Kuyululu Ürkmez)

 

Kaynakça

Evren, Burçak. (2014). Türk Sinemasının 100 Yılı. İstanbul: Rumi Matbaa.

Öztürk, S. Ruken. (2004). Sinemanın “Dişil” Yüzü Türkiye’de Kadın Yönetmenler. İstanbul: Om Yayınevi.